علیرضا کبیری در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: خون ماده‌ای ارزشمند، گران بها و بی‌بدیل است که تنها از منابع انسانی به دست می‌آید، با وجود پیشرفت‌های گسترده در دانش پزشکی، هنوز جایگزین مناسب برای آن پیدا نشده است.
وی افزود: خون به عنوان یک دارو قمداد می‌شود که علاوه بر مصرف در خونریزی‌ها، جراحی‌ها و بیماری‌های مختلف، فرآورده‌های متعدد سلولی و پلاسمایی نیز از آن تهیه می‌شود که هر کدام کاربرد ویژه‌ای برای درمان بیماران دارد.
معاون فناوری‌های نوین اداره‌کل انتقال خون قم بیان کرد: خونریزی حوالی زایمان شایعترین علت مرگ در بارداری است و سالانه بیش از 150هزار مادر در سراسر دنیا با تزریق خون و فرآورده‌های خونی از مرگ حتمی ناشی از عوارض بارداری و زایمان رهایی پیدا می‌کنند.
وی در خصوص شرایط زنان برای اهدای خون، ادامه داد: زنان نیمی از جامعه انسانی هستند که نمی‌توان توانایی و استعداد آن‌ها را در اهدای خون نادیده گرفت، شرایط عمومی اهدای خون مانند سن، وزن، فشار خون، درجه حرارت و نبض در زنان تفاوتی با مردان ندارد، برخی جوامع اهدای خون را یک کار مردانه می‌پندارند، در حالی‌که زنان یکی از جمعیت‌های سالم و مناسب برای اهدای خون هستند و می‌توانند جزو اهداکنندگان مستمر خون باشند ولی متاسفانه به دلیل باورهای غلطی که وجود دارد، زنان آمار بسیار پایین در اهدای خون دارند.
کبیری تصریح کرد: هر خانم سالم در گروه سنی 17تا 65 سال با حداقل وزن 50 کیلوگرم می‌تواند به حجم 450 سی سی خون اهدا کند.
وی اضافه کرد: بانوان باتوجه به شرایط فیزیولوژیکی، تا قبل از دوران یائسگی، می‌توانند حداکثر 3 بار در سال و پس از دوران یائسگی تا 4 بار در سال خون اهدا کنند.
زنان چه زمانی نمی‌توانند خون اهدا کنند
معاون اداره‌کل انتقال خون قم در خصوص شرایطی که بانوان نمی‌توانند خون اهدا کنند، اظهار کرد: بانوان در دوران حاملگی و تا 6 هفته پس از زایمان و همچنین در دوران شیردهی، امکان اهدای خون را ندارند، همچنین خانم‌ها در صورت داشتن سقط، تا 6 ماه پس از آن، نمی‌توانند خون اهدا کنند، همچنین خانم‌ها در دوران قاعدگی، در صورت قاعدگی شدید و دردناک تا رفع علائم، نباید خون اهدا کنند.
وی با بیان اینکه مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی منعی جهت اهدای خون ندارد، گفت: بانوان باید قبل از اهدای خون 2 لیوان آب بنوشند، همچنین بین 1تا3ساعت قبل از اهدای خون، غذای مختصری علاوه بر تغذیه معمول، میل کنند تا دچار ضعف نشوند؛ همچنین از فعالیت‌های بدنی شدید قبل از اهدای خون باید پرهیز شود.
کبیری در خصوص الزامات پس از اهدای خون برای بانوان گفت: پس از اهدای خون باید حدود 10 دقیقه روی تخت خون گیری استراحت کرد، همچنین بعد از استراحت، باید از شربت و شیرینی که در اختیار اهداکننده قرار داده می شود استفاده شود تا مانع از افت فشار و یا ضعف جسمانی شود؛ همچنین اهدا کننده تا یک ساعت پس از اهدا نباید استعمال دخانیات داشته باشند و در طول روز نیز باید از مایعات بیشتر استفاده کنند.
وی در خصوص مدت زمان اهدای خون، عنوان کرد: زمان اهدای خون به طور متوسط 10 دقیقه است اما مدت ورود به مرکز اهدای خون تا پایان خون گیری حدود 30 دقیقه طول خواهد کشید.
معاون فناوری‌های نوین اداره‌کل انتقال خون قم در خصوص میزان آهن خون که در اهدا خون از دست می‌رود و بازگشت آن، بیان کرد: با اهدای یک واحد خون، بدن تقریباً 225 میلی گرم آهن از دست می‌دهد که در حالت عادی بدن این میزان آهن از دست‌رفته را به مرور زمان جبران خواهد کرد که با دریافت غذاهای با آهن بیشتر معمولاً آهن از دست رفته جایگزین می‌شود.
وی در خصوص مواد غذایی حاوی آهن که بانوان می توانند از آن استفاده کنند، اظهار کرد: از منابع غذایی حیوانی، بانوان می‌توانند از جگر، گوشت قرمز، مرغ، ماکیان، ماهی و زرده تخم مرغ برای جبران آهن خون استفاده کنند؛ همچنین سبزی‌های برگ سبز تیره مثل جعفری، برگ چغندر، برگ‌های تیره رنگ کاهو و حبوبات مثل لوبیا چیتی، نخود و عدس از منابع غذایی گیاهی است که حاوی آن بالایی هستند.
وی ادامه داد: تخمه کدو و آفتابگردان، توت و انجیر خشک، کشمش سبز، مغز بادام، پسته و فندق نیز از مواد مغذی و دارای آهن است که برای جبران آهن خون بسیار مفید است، البته مزیت گوشت نسبت به سایر مواد غذایی این است که میزان آهن آن نه تنها زیاد است بلکه به آسانی جذب خون می‌شود.
کبیری تاکید کرد: مصرف ویتامین C که در انواع سبزی‌ها و میوه‌ها به خصوص مرکبات، کیوی، گوجه‌فرنگی، فلفل سبز و فلفل دلمه‌ایی، گل‌کلم و کلم موجود است، جذب آهن را حتی تا 2 برابر افزایش می‌دهد؛ در ضمن برای جلوگیری از کاهش جذب آهن بهتر است چای و قهوه در فاصله یک ساعت قبل و یک تا دو ساعت بعد از غذا مصرف نشود.
وی در خصوص آزمایش‌هایی که بر روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود، گفت: آزمایش گروه‌های خونی، هپاتیت B، هپاتیت C، سفلیس و ایدز از خون‌های اهدایی گرفته می‌شود و اگر در آزمایش‌های انجام شده، مشکلی وجود داشته باشد نتایج به فرد اهداکننده اطلاع داده خواهد شد تا برای انجام درمان‌های مورد نظر اقدام نماید.
معاون اداره‌کل انتقال خون قم تصریح کرد: با رعایت تمامی شرایط لازم در ضوابط تجویز، قرص‌های حاوی آهن در اختیار تمام زنان در سنین باروری که موفق به اهدای خون می‌شوند، قرار داده می‌شود و آموزش‌های لازم در زمینه نحوه مصرف و توصیه‌های پزشکی به آن‌ها ارائه می‌شود.
وی افزود: خون به عنوان یک دارو قمداد می‌شود که علاوه بر مصرف در خونریزی‌ها، جراحی‌ها و بیماری‌های مختلف، فرآورده‌های متعدد سلولی و پلاسمایی نیز از آن تهیه می‌شود که هر کدام کاربرد ویژه‌ای برای درمان بیماران دارد.
معاون فناوری‌های نوین اداره‌کل انتقال خون قم بیان کرد: خونریزی حوالی زایمان شایعترین علت مرگ در بارداری است و سالانه بیش از 150هزار مادر در سراسر دنیا با تزریق خون و فرآورده‌های خونی از مرگ حتمی ناشی از عوارض بارداری و زایمان رهایی پیدا می‌کنند.
وی در خصوص شرایط زنان برای اهدای خون، ادامه داد: زنان نیمی از جامعه انسانی هستند که نمی‌توان توانایی و استعداد آن‌ها را در اهدای خون نادیده گرفت، شرایط عمومی اهدای خون مانند سن، وزن، فشار خون، درجه حرارت و نبض در زنان تفاوتی با مردان ندارد، برخی جوامع اهدای خون را یک کار مردانه می‌پندارند، در حالی‌که زنان یکی از جمعیت‌های سالم و مناسب برای اهدای خون هستند و می‌توانند جزو اهداکنندگان مستمر خون باشند ولی متاسفانه به دلیل باورهای غلطی که وجود دارد، زنان آمار بسیار پایین در اهدای خون دارند.
کبیری تصریح کرد: هر خانم سالم در گروه سنی 17تا 65 سال با حداقل وزن 50 کیلوگرم می‌تواند به حجم 450 سی سی خون اهدا کند.
وی اضافه کرد: بانوان باتوجه به شرایط فیزیولوژیکی، تا قبل از دوران یائسگی، می‌توانند حداکثر 3 بار در سال و پس از دوران یائسگی تا 4 بار در سال خون اهدا کنند.
زنان چه زمانی نمی‌توانند خون اهدا کنند
معاون اداره‌کل انتقال خون قم در خصوص شرایطی که بانوان نمی‌توانند خون اهدا کنند، اظهار کرد: بانوان در دوران حاملگی و تا 6 هفته پس از زایمان و همچنین در دوران شیردهی، امکان اهدای خون را ندارند، همچنین خانم‌ها در صورت داشتن سقط، تا 6 ماه پس از آن، نمی‌توانند خون اهدا کنند، همچنین خانم‌ها در دوران قاعدگی، در صورت قاعدگی شدید و دردناک تا رفع علائم، نباید خون اهدا کنند.
وی با بیان اینکه مصرف قرص‌های ضد بارداری خوراکی منعی جهت اهدای خون ندارد، گفت: بانوان باید قبل از اهدای خون 2 لیوان آب بنوشند، همچنین بین 1تا3ساعت قبل از اهدای خون، غذای مختصری علاوه بر تغذیه معمول، میل کنند تا دچار ضعف نشوند؛ همچنین از فعالیت‌های بدنی شدید قبل از اهدای خون باید پرهیز شود.
کبیری در خصوص الزامات پس از اهدای خون برای بانوان گفت: پس از اهدای خون باید حدود 10 دقیقه روی تخت خون گیری استراحت کرد، همچنین بعد از استراحت، باید از شربت و شیرینی که در اختیار اهداکننده قرار داده می شود استفاده شود تا مانع از افت فشار و یا ضعف جسمانی شود؛ همچنین اهدا کننده تا یک ساعت پس از اهدا نباید استعمال دخانیات داشته باشند و در طول روز نیز باید از مایعات بیشتر استفاده کنند.
وی در خصوص مدت زمان اهدای خون، عنوان کرد: زمان اهدای خون به طور متوسط 10 دقیقه است اما مدت ورود به مرکز اهدای خون تا پایان خون گیری حدود 30 دقیقه طول خواهد کشید.
معاون فناوری‌های نوین اداره‌کل انتقال خون قم در خصوص میزان آهن خون که در اهدا خون از دست می‌رود و بازگشت آن، بیان کرد: با اهدای یک واحد خون، بدن تقریباً 225 میلی گرم آهن از دست می‌دهد که در حالت عادی بدن این میزان آهن از دست‌رفته را به مرور زمان جبران خواهد کرد که با دریافت غذاهای با آهن بیشتر معمولاً آهن از دست رفته جایگزین می‌شود.
وی در خصوص مواد غذایی حاوی آهن که بانوان می توانند از آن استفاده کنند، اظهار کرد: از منابع غذایی حیوانی، بانوان می‌توانند از جگر، گوشت قرمز، مرغ، ماکیان، ماهی و زرده تخم مرغ برای جبران آهن خون استفاده کنند؛ همچنین سبزی‌های برگ سبز تیره مثل جعفری، برگ چغندر، برگ‌های تیره رنگ کاهو و حبوبات مثل لوبیا چیتی، نخود و عدس از منابع غذایی گیاهی است که حاوی آن بالایی هستند.
وی ادامه داد: تخمه کدو و آفتابگردان، توت و انجیر خشک، کشمش سبز، مغز بادام، پسته و فندق نیز از مواد مغذی و دارای آهن است که برای جبران آهن خون بسیار مفید است، البته مزیت گوشت نسبت به سایر مواد غذایی این است که میزان آهن آن نه تنها زیاد است بلکه به آسانی جذب خون می‌شود.
کبیری تاکید کرد: مصرف ویتامین C که در انواع سبزی‌ها و میوه‌ها به خصوص مرکبات، کیوی، گوجه‌فرنگی، فلفل سبز و فلفل دلمه‌ایی، گل‌کلم و کلم موجود است، جذب آهن را حتی تا 2 برابر افزایش می‌دهد؛ در ضمن برای جلوگیری از کاهش جذب آهن بهتر است چای و قهوه در فاصله یک ساعت قبل و یک تا دو ساعت بعد از غذا مصرف نشود.
وی در خصوص آزمایش‌هایی که بر روی خون‌های اهدایی انجام می‌شود، گفت: آزمایش گروه‌های خونی، هپاتیت B، هپاتیت C، سفلیس و ایدز از خون‌های اهدایی گرفته می‌شود و اگر در آزمایش‌های انجام شده، مشکلی وجود داشته باشد نتایج به فرد اهداکننده اطلاع داده خواهد شد تا برای انجام درمان‌های مورد نظر اقدام نماید.
معاون اداره‌کل انتقال خون قم تصریح کرد: با رعایت تمامی شرایط لازم در ضوابط تجویز، قرص‌های حاوی آهن در اختیار تمام زنان در سنین باروری که موفق به اهدای خون می‌شوند، قرار داده می‌شود و آموزش‌های لازم در زمینه نحوه مصرف و توصیه‌های پزشکی به آن‌ها ارائه می‌شود.
